Handelen bij digitaal pesten – deel 1: gesprekstips voor ouders

foto ANP
foto ANP

De media staat er vol van en iedereen heeft er een mening over:
Acteurs Bilal Wahib en Oussama Ahammoud moedigen een jongen van 12 jaar oud aan om zijn geslachtsdeel te laten zien voor 17.000€. Kinderpornojagers willen de jacht openen, strafrechtzaakadovcaat van Blanken zegt dat het geen kinderporno is. NPO ZAPP en de platenmaatschappij ontbinden contracten , Beau gaat vanavond in gesprek. Bilal Wahib is de verdachte, Ahammoud zegt tegen Linda dat hij er niks mee te maken heeft.

Genoeg stof tot nadenken:
Ik had na het lezen van het bericht en alle nieuwsberichten die erop volgden even tijd nodig om na te denken. Ik haal hier zoveel onderwerpen uit die ik belangrijk vind om te delen:

  • Kinderporno ja of nee?
  • De rol van de buitenstaander die ‘er niks mee te maken heeft’.
  • Tips voor gesprekken tussen ouder en kind
  • Herstelrecht voor een dader
  • Het vergroten van mediawijsheid bij kinderen
  • Hoe handel je als school op het moment dat er een filmpje van een leerling circuleert
  • Hoe leren we kinderen ‘Feel Fine Online’ aan.

En zo kan ik nog wel even doorgaan.

Vandaag deel 1: In dit blog deel ik mijn mening over de vraag of het kinderporno is of niet en geef ik tips over in gesprek komen met je kind hierover.

Kinderporno ja of nee?
NOS schrijft dat je volgens strafrechtadvocaat Den Blanken geen expert hoeft te zijn om te zien dat dit geen kinderporno is. “Was Bilal met opzet bezig een video te maken waarop kan worden gegeild? Volgens mij absoluut niet. Het was bedoeld als practical joke, een prank”, aldus Den Blanken.

Linda. schrijft dat Ahammoud de schuld voor een deel bij de jongen zelf wil neerleggen. “En dan laat die malle zijn lul zien op een fucking live bro, dat doe je toch niet.” Aldus Ahammoud.

Op de site van de politie staat als omschrijving: “Kinderporno op het internet is iedere seksfoto en ieder seksfilmpje met kinderen en jongeren onder de 18 jaar. Het maken, verspreiden, laten zien, invoeren, doorvoeren, uitvoeren en hebben van kinderporno is strafbaar.”

Minderjarigen in ons land worden ook beschermd als ze vrijwilig hebben meegewerkt aan het maken van deze beelden. In het burgerlijk wetboek staat beschreven dat een eventuele instemming van minderjarigen dit niet anders maakt. Juist omdat minderjarigen de (lange-termijn) gevolgen niet altijd goed kunnen overzien (wat zelfs voor volwassenen nog moeilijk kan zijn) worden zij beschermd door de wet.

Ik lees nergens dat kinderporno alleen maar telt als er sprake is van voorbedachte rade. Is de daad omdat het niet van te voren bedacht was minder erg dan wanneer ze dit wel gepland hadden? Ik ben van mening dat het niet eens over deze vraagstukken moet gaan. Het gaat bij kinderporno namelijk niet om de ernst van de daad, maar om de ernst van de schade die deze daad aanricht.

Schade beperken
De beelden die gemaakt zijn, circuleren rond op social media, wel of niet geblurd. Ze gaan rond in groepsapps en zelfs nieuwspagina’s delen de beelden. Deze beelden verdwijnen niet zomaar.

Ik moet denken aan een scene uit Notting Hill waarin William (Hugh Grant) tegen Anna (Julia Roberts) zegt dat “de kranten van vandaag morgen alweer in de papier bak liggen. Iedereen is dit zo vergeten”. Waarop Anne antwoordt dat deze beelden worden opgeslagen in een archief en dat iedereen die ooit een verhaal over haar schrijft, deze beelden weer te zien krijgt.

En zo is het ook met deze beelden. Deze verdwijnen niet zomaar, ze staan op internet waarop iedereen ze kan vinden. Dit is blijvend. Het is een sneeuwbal die alleen maar groter wordt. Waar deze jongen zijn piemel aan twee rolmodellen laat zien voor geld, wordt zijn piemel nu aan de hele wereld getoond.

De politie roept op om het delen van deze beelden te stoppen omdat het zeer kwetsend is voor de minderjarige. En niet alleen voor hem denk ik, wat denk je hoe zijn ouders zich zullen voelen. Het zal jouw kind maar overkomen?

Hoe goed ken ik de wereld van mijn kind?
Ik weet nog goed dat ik met onze oudste zoon door de stad wandelde. Hij zal net 3 jaar zijn geweest, zat in de buggy. Een voor mij onbekende moeder en haar zoon komen ons tegemoet en mijn zoontje zegt “hoi Jip”. Blijkbaar zat Jip op de peuterspeelzaal bij mijn zoon. Dat was de eerste keer dat ik me er bewust van werd dat mijn zoontje al een eigen wereldje had waar ik geen weet van had, hij kende mensen die ik niet kende.

Inmiddels is ons zoontje van 3 een kerel van 14 jaar oud en is hij het ene moment met vrienden in de tuin aan het voetballen en het andere moment hoor ik hem Engels praten omdat hij FIFA of Fortnite speelt met mensen uit andere landen. Waar wij nog spreken over een offline en online wereld, is dat voor onze kinderen 1 grote wereld. Hun wereld! Zij maken geen onderscheid. En hoe goed ken ik de wereld van mijn kind. Ze hebben vrienden die we nog nooit gezien hebben, sterker nog, ze hebben vrienden die ze zelf nog nooit gezien hebben.

In gesprek met je kind
Het is als ouder heel belangrijk dat je je verdiept in de wereld van je kind. En dat betekent dus de offline én onlinewereld. Maar op welke manier kan je dat doen? Hieronder deel ik een aantal tips met jullie:

  • Tip 1: Hoe vaak stel jij de vraag “hoe was het vandaag op school?” of “Wat heb je vandaag op school gedaan?” Dit zijn vragen die elke ouder stelt aan zijn of haar kind.  Heb je ook al eens de vraag gesteld “wat heb je vandaag allemaal online meegemaakt?”
  • Tip 2: op https://www.mediamatties.nl/onboarding/intro staat een quiz speciaal voor kinderen tussen de 10 en 12 jaar en hun ouders. Je speelt de quiz met z’n tweeën maar ieder op een eigen scherm. Welke verschillen en overeenkomsten hebben jullie over gamen, sociale media en internet?
  • Tip 3: toon oprechte interesse als je kind iets vertelt, ook bij onderwerpen die je niet zo interessant vindt. Ik sta ook niet te popelen van enthousiasme als een van onze jongens uitgebreid komt vertellen over de nieuwste Pokémons die hij gevangen heeft of over de fortnite skins die ze hebben. Wat ik echter wel merk is dat wanneer ik oprechte interesse toon, doorvraag en meer wil weten over die wereld die voor hun zo belangrijk is, ze ook eerder naar me toe komen met dingen die ze minder fijn vinden. Toon onvoorwaardelijke interesse en ze zullen voelen dat ze voor alles bij je terecht kunnen.
  • Tip 4: kijk als ouders eens naar dit voorlichtingsfilmpje over sexting van Bureau Jeugd en Media. Hierin wordt op een leuke manier duidelijk gemaakt wat dit nou precies is en waarin onze kinderen niet zoveel verschillen van hoe wij dit vroeger deden.
  • Tip 5: ga met je kind in gesprek over het nieuwsbericht van Balil. Vragen die je hierbij kunt stellen zijn: Wat vind jij van de actie van Balil en Ahammoud? Wat zou jij hebben gedaan als je die jongen was? Kan je je voorstellen dat hij dit gedaan heeft? Heb jij wel eens spijt van dingen die je gedaan hebt? Krijg jij ook wel eens dit soort beelden te zien? Wat zou jij doen als zo’n filmpje of foto in de groepsapp verstuurd wordt? En in dit gesprek kan je ze ook wijzen op meldknop. Een knop die je kunt downloaden op je computer en waar je op kunt drukken zodra er iets vervelends gebeurd op internet. Hier vind je informatie, tips en ook uitleg over hulp die je kunt krijgen of hoe je aangifte kan doen. Heel waardevol.